Tekeningen van de bouwgeschiedenis van de oude kerk van Afferden uit 1928. In de legenda de bouwstadia van de kerk met als oudste gedeelte de fundamenten van de oude toren uit de 13e eeuw (VIII). XVA verwijst naar het eerste gedeelte van de 15e eeuw.

De oude parochiekerken

De eerste kerk van Well is waarschijnlijk gebouwd omstreeks het jaar 1000. De patroon van de kerk wijst op een nauwe band met de St. Vitusabdij van Mönchengladbach, die in de middeleeuwen veel grond te Well in bezit had. Tijdens de tachtigjarige oorlog is het Wellse godshuis verwoest. In het begin van de zeventiende eeuw is de kerk herbouwd, die in het midden van de negentiende eeuw – met uitzondering van het oude priesterkoor – is vervangen door een kerk in waterstaatsstijl (een bouwtrant uit de negentiende eeuw).

Het is nog een strijdvraag of de parochie Bergen een afscheiding is van de parochie Well of dat het omgekeerde het geval is geweest. In elk geval bestond de parochie van Bergen reeds aan het einde van de dertiende eeuw. De plaats van het vroegere godshuis wordt nog gemarkeerd door de oude toren op het kerkhof te Bergen. In de loop van de tijd hebben hier achtereenvolgens verschillende kerkgebouwen gestaan zowel in gotische als in romaanse stijl. Van het vroegere gebouw is alleen de toren bewaard gebleven nadat Bergen in 1932 een nieuwe grotere parochiekerk had gekregen.

Te Afferden heeft op de plaats van de huidige kerk reeds in de tiende of de elfde eeuw een klein godshuis gestaan. De kerk uit de twaalfde eeuw is omstreeks 1500 door een gotische kerk vervangen. Deze is in 1607 afgebrand en daarna in dezelfde stijl herbouwd. In 1853 is dit gebouw uitgebreid met twee zijbeuken.

Ofschoon de officiële vermelding van de parochie Heijen dateert uit de dertiende eeuw is het waarschijnlijk dat deze reeds eerder is gesticht, misschien reeds in de negende eeuw. Sedert 1450 heeft er een gotisch kerkgebouw gestaan, dat in 1852 met behoud van het oude priesterkoor is vervangen door een gebouw in waterstaatsstijl.