De tram

Voor zover bekend zijn er geen foto’s van de tram in Afferden. Om een idee te krijgen hoe dit eruit zal hebben gezien hier een fotomontage van de tram in de Dorpsstraat bij de halte bij het vooroorlogse hotel De Sleutels.

Isolement
Eeuwenlang maakte Afferden in kerkelijk en staatkundig opzicht deel uit van een gebied dat tot ver in het huidige Duitsland reikt. Toen na de Franse tijd in 1815 een nieuwe grens op een afstand van een kanonschot tot de Maas werd bepaald, raakte Afferden en omgeving door de ligging tussen Maas en grens in een isolement. Dit is waarschijnlijk een grote beperking geweest voor de ontwikkeling van deze streek.

Spoorlijn Nijmegen – Venlo
Eind 19e eeuw werden plannen gemaakt voor een spoorlijn tussen Nijmegen en Venlo. In 1875 heeft de gemeenteraad van Bergen daarom bij de minister van Binnenlandse Zaken ervoor gepleit dat deze spoorlijn op de rechtermaasoever zou komen. Dit zou van groot belang zijn voor de gemeente en haar inwoners.

Bij de uiteindelijke keuze van het tracé op de westelijke maasoever heeft het oordeel van de minister van oorlog de doorslag gegeven. Hij was van mening dat bij een aanval uit het oosten de Maas de eerste verdedigingslinie zou zijn. In 1883 is de trein gaan rijden op de nieuwe spoorlijn Nijmegen – Venlo.

De tram
Rond 1910 bood zich een alternatief aan: de aanleg van een tramlijn. In het voorjaar van 1912 is de MBS (Maas Buurt Spoorwegmaatschappij, opgericht op 28 december 1911) begonnen met de aanleg van de tramlijn.

Op 31 mei 1913 is de lijn feestelijk geopend. In de Maas- en Niersbode schreef de historicus A.F. van Beurden destijds:

Wij staan in Limburg aan den vooravond van een groote gebeurtenis, van een feit, dat een geheele omwenteling zal brengen in het leven en het verkeer van een groote streek van ons gewest. De Maas-Buurtspoorweg zal leven brengen in de afgesloten streek, hij zal welvaart brengen voor boer, veehouder en ontginner, gemak en voordeel aan burger en stedeling.

De tram als waardevolle aanwinst
Vanaf 1913 heeft de tram voor alle plaatsen, gelegen aan de lijn Venlo – Nijmegen, voorzien in een grote behoefte. Er is een veelvuldig gebruik gemaakt van de tram ook al deed deze er bijna vier uur over om de afstand van Nijmegen naar Venlo of omgekeerd af te leggen. De maximale snelheid van de tram was bepaald op 35 kilometer per uur. Niet alleen voor het personenvervoer maar ook voor het transport van goederen was de tram een uitkomst. Hiervan profiteerden o.a. de boerenbonden, die hun pakhuizen hadden gebouwd nabij de tramlijn. Verder was er tweemaal per dag postvervoer per tram.

Het trieste einde van de tram
In de crisisjaren na 1929 deelde ook de MBS in de algemene malaise. Evenals elders in ons land werd vanaf de jaren twintig de auto in toenemende mate een concurrent van het trambedrjf.

Ook voor de MBS is de Tweede Wereldoorlog een trieste periode geweest. Aanvankelijk is het reizigersvervoer per tram sterk toegenomen maar door gebrek aan voldoende materiaal en brandstof werd de dienstverlening steeds meer gehinderd. De genadeslag kwam in de laatste oorlogswinter 1944-1945. Toen is onherstelbare schade aan lijnen en aan rollend en ander materiaal toegebracht. Dit betekende het einde van de tramverbinding Nijmegen – Venlo. De laatste trams hebben gereden in het najaar van 1944. In juli 1945 heeft de MBS het personenvervoer uitsluitend met autobussen hervat.

De tram in Afferden
De tram is dus ook voor Afferden van grote betekenis geweest. Voor de aanleg ervan waren er nauwelijks vervoersmogelijkheden en was het niet ongebruikelijk te voet naar bijvoorbeeld Nijmegen te gaan. In een gesloten gemeenschap als in Afferden was de tram ook van invloed op het sociale leven. Zo werd weleens verteld dat als iemand hier uit de tram stapte binnen zeer korte tijd iedereen in het dorp wist wie het was en wat hij of zij hier kwam doen.