In het schooljaar 1977-1978 krijgt Afferden een mooie nieuwe school waarin jongensschool, meisjesschool en kleuterschool zijn samengevoegd tot basisschool ‘t Diekske.
Op de foto zien we de oude meisjesschool nog. Er is uiteindelijk geen andere bestemming meer voor dit gebouw gevonden. In 1987 wordt de school afgebroken.
Een klas van de meisjesschool is eind jaren 60 uitgenodigd voor een bruiloft.
Op 3 augustus 2016 is zuster Dominica (Helena Elisabeth Rikken) op 93 jarige leeftijd overleden. Nadat zij in 1946 is toegetreden tot de zusters van St. Joseph in Amersfoort, is zuster Dominica van 1952 tot 1963 aan de meisjesschool van Afferden werkzaam geweest. Daarna is zij tot 1988 in het onderwijs in Brazilië actief geweest.
Zuster Dominica was een van de ongeveer 15 zusters van St. Joseph die van 1939 tot 1986 het kleuter- en meisjesonderwijs van Afferden hebben verzorgd.
Op de foto een klas van zuster Dominica op het voorplein van de meisjesschool aan de Langstraat.
De Langstraat in 1970 zoals we die nu niet meer kennen. Links de meisjesschool, gebouwd in 1930 en afgebroken in de jaren 80. Daarnaast de kleuterschool, die dienst heeft gedaan van 1955 tot 1978.
Rechts is nog een deel van de kledingwinkel van Mat Jacobs (de Sneijer) te zien. De familie Jacobs was van oudsher een familie van kleermakers (Sneijers). Mat Jacobs heeft dit aanvankelijk voortgezet maar uiteindelijk “het roer omgegooid” en is enkele jaren later op deze plaats een restaurant begonnen, de Matshoek.
Een foto van een schoolreisje met kinderen van de meisjesschool rond 1960.
Een schoolfoto uit de jaren ’60 van de vorige eeuw. De klas van juf Juul Franken van de meisjesschool.
Op 28 januari 1978 wordt de nieuwe school ’t Diekske officieel geopend. Het complex omvat vijf klassen voor lagere school, drie klassen voor kleuterschool en een speelzaal alsmede een gymzaal. De oude meisjesschool wordt nog als dependance gebruikt.
Als er een noodlokaal bij de nieuwe school wordt gebouwd, is de oude meisjesschool overbodig. In 1986 wordt vooral op initiatief van de Dorpsraad van Afferden naar een nieuwe bestemming voor de meisjesschool gezocht. Daarbij wordt gedacht aan de bibliotheek, een ruimte voor de jeugdsoos en de speel-o-theek. Uiteindelijk besluit de gemeenteraad dat deze mogelijkheden niet haalbaar zijn en de school wordt in maart 1987 afgebroken om plaats te maken voor woningbouw.
In de tweede helft van de 19e eeuw ontstond in Nederland een schoolstrijd tussen openbaar (bestuurd door de overheid) en bijzonder onderwijs (door een bestuur op grond van een bepaalde geloofsovertuiging). Dit kwam o.a. omdat de overheid alleen het openbare onderwijs financierde. Dit leidde uiteindelijk tot de Lager Onderwijswet van 1920 waarin de financiële gelijkstelling werd vastgelegd: de overheid bekostigde voortaan ook het bijzondere onderwijs. Daarna zijn de scholen van de gemeente Bergen overgegaan van openbaar naar bijzonder. In Afferden gebeurde dit in 1939 en daarbij heeft de toenmalige pastoor Peters een belangrijke rol gespeeld.
Toen de scholen in 1939 aan de parochie werden overgedragen en bijzondere katholieke scholen werden, hebben de zusters van Sint Jozef uit Amersfoort het onderwijs aan de meisjesschool op zich genomen. Het eerste hoofd van de St. Jozefschool was zuster Gabriël van de Vecht van 1939 tot 1944.
In die tijd was men ook bezig met het inrichten van de ruimte aan de voorzijde van de school, die als ‘bewaarschool’ voor de kleuters moest dienen. De ‘bouwzuster’ was zuster Odrada Roelofzzen die de opleiding voor het Fröbelonderwijs volgde. De bewaarschool begon op 6 november 1939 met 48 kinderen. Dit aantal steeg binnen 14 dagen tot 60. Omdat dit aantal voor één leidster erg veel was, kreeg zij ondersteuning van enkele oudere meisjes uit Afferden die reeds van school waren. De middelen waren echter beperkt, zo gebruikte men o.a. oud behangpapier om op te tekenen.
Op de foto een klas van juf Liebrand van de meisjesschool in de jaren zestig.
Begin vorige eeuw is de landbouw het belangrijkste middel van bestaan in Afferden en omgeving. Daardoor ontstaat behoefte aan goed landbouwonderwijs.
Op 29 december 1931 wordt de lagere landbouwschool officieel geopend. Daarvoor worden 2 lokalen van de nieuwe openbare lagere school aan de Langstraat beschikbaar gesteld. Wegens ruimtegebrek moet de landbouwschool in 1935 het gebouw van de lagere school verlaten. Men neemt zijn intrek in ruimten bij zaal Raijmakers. Gezien het aantal leerlingen is een nieuwe school noodzakelijk. Het gemeentebestuur zoekt naar allerlei mogelijkheden een eigen gebouw te verschaffen. Zo wordt ook gesproken over een nieuwe school bij villa Angelbeck op het Gening. Daarbij is van belang dat er voldoende ruimte is voor de aanleg van proefvelden. Alle plannen stranden wegens de ongunstige financiële toestand en na 1940 door de oorlogsomstandigheden.
Het onderwijs is doorgegaan totdat na de oorlog de school is opgeheven tengevolge van de oprichting van landbouwscholen in Ottersum en Well.
Meester H. Roncken uit Horst wordt benoemd tot directeur van de nieuwe lagere landbouwschool. In haar memoires schrijft diens vrouw wat zij in Afferden aantreffen:
Op 1 november 1931 werd vader Roncken benoemd tot directeur van de Lagere Landbouwschool in Afferden, een heel arm dorp. Tien flinke boeren, een paar winkels, veel mensen zonder werk. Het was armoe troef. Op kasteel Bleijenbeek kregen wij via rentmeester Groetelaars bewoning op de binnenplaats: keuken, kelder en boven vier grote kamers, zalen! Onze Buren: Groetelaars, boer Geenen en Koenen, de tuinman. De erwten en aardappels groeiden tegen de muren boven. En: In de meisjesschool kreeg hij een lokaal en een schaftlokaal. Jongens uit Velden, Arcen, Wellerlooi, Bergen, Ottersum, allemaal met de fiets. En die het verst woonden, waren nooit te laat.
