Bekend, kleurrijk, opvallend, eigenzinnig, uniek. Als je over deze eigenschappen beschikt, maak je in het Afferden van toen een goede kans de titel “dorpsfiguur” te krijgen toegedicht, vaak met bijnaam. Als iemand hieraan voldoet dan is het wel Hub Swertz. Dat blijkt wel uit het feit dat in het mooie boek over Afferdse bijnamen van Timmy Kreuzer drie pagina’s aan hem worden gewijd waar de meesten, voor een groot deel andere Afferdse dorpsfiguren, met één pagina moeten volstaan. Ook worden in de loop der jaren paginagrote krantenartikelen over hem geschreven.
Hub wordt geboren in 1888. Zijn vader is mandenmaker, een beroep dat Hub ten tijde van zijn eerste huwelijk in 1920 ook beoefent. Vóór die tijd dient hij enkele jaren in Indië. Dit rauwe leven ligt wellicht mede ten grondslag aan zijn minder fijnbesnaard taalgebruik en soms losbandig gedrag. En als hij een keer zijn boekje te buiten gaat en in een dronken bui al vloekend en tierend door veldwachter Molmans wordt opgepakt, verzucht deze “Ge vloekt nog harder dan d’n duvel”: zijn bijnaam Duveltje is geboren.
Breed heeft Duveltje het niet, hij werkt in Duitsland in de mijnen en gaat als venter langs de deur met mottenballen, schoenveters, zeep enz. En als dat allemaal niet voldoende is, wordt er gebedeld en muziek gemaakt. Dat laatste op een van zijn accordeons en vooral met de kermis, op feestdagen, met carnaval en Nieuwjaar. In de cafés is hij een graag geziene gast.
In 1931 trouwt hij met Anna Schaefer. Ten gevolge van de toenmalige crisis drogen Hubs inkomsten op, maar hij is tevreden en honger heeft zijn gezin naar eigen zeggen niet. Meester Van Bree heeft in die tijd drie kinderen van Hub in de klas en komt er vaker over de vloer. Hij maakt foto’s van het gezin en het onderkomen op de heide in de buurt van de Kapelstraat. Dat onderkomen bestaat uit een gat in de grond waarin dikke takken zijn gestoken die zijn afgedekt met doeken. Hierin woont het gezin enkele jaren en Duveltje zegt er de prettigste herinneringen aan te hebben. Later wordt hier door de gemeente een eenvoudige houten woonkeet voor het gezin gebouwd.
Hubs leven beschrijft meester Van Bree als “… een aaneenschakeling van muziek, bier drinken, scharrelen, vrouwen, smokkelen en zo af en toe ruzie zoeken, al wist hij wat dat laatste betreft wel altijd een weg te vinden om de zaak te sussen”. Duveltje zelf noemt zich “… een fijne katholiek … al zie ik de kerk alleen maar van buiten. Maar als de pastoor iets te eten voor mij heeft, dan wil ik wel eens een weesgegroetje extra bidden”.
Op 15 oktober 1972 komt een einde aan de “zwerftocht” van Hub zoals zijn bidprentje vermeldt: een leven met “vele schakeringen en tegenstellingen”. Enerzijds een onzeker, eenvoudig en kommervol bestaan maar anderzijds benijdenswaardig, zorgeloos en onbekommerd, blij en opgewekt. Hij wordt op het kerkhof in Afferden begraven. Op de foto zien we Duveltje zoals hij destijds vaak in Afferden verschijnt. Hier met zijn Borsini, een zware Italiaanse accordeon met 180 bassen. Hij heeft zojuist in café ’t Zwaantje (Kubbus) zijn door zelfstudie geleerde deuntjes gespeeld en wat kleingeld gebeurd. Dit instrument is als tastbare herinnering aan Duveltje bewaard gebleven. Het Dorpsarchief gaat deze accordeon binnenkort tentoonstellen. In een mede door een bijdrage van de Dorpsraad aangeschafte vitrinekast zullen in een wisseltenttoonstelling objecten uit de historie van Afferden in de Alverman worden getoond.
Een publicatie van Dorpsarchief Afferden in de Maasduinencourant.
Recente reacties